Năm 2015 là năm kết thúc giai đoạn 3 của Chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn. Năm 2016, để tạo điều kiện cho các Bộ, ngành và địa phương trong việc lồng ghép nguồn lực đầu tư, nâng cao hiệu quả vốn đầu tư công, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với các Bộ, ngành nghiên cứu, trình Chính phủ phương án sắp xếp lại các chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn 2016 – 2020 và Chính phủ đã thông qua tại phiên họp thường kỳ tháng 7 năm 2015. Ngày 22/9/2015, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành văn bản số 6733/BKHĐT-TCTT về các nội dung, nhiệm vụ của 14 chương trình MTQG giai đoạn 2011 – 2015 được lồng ghép vào các chương trình MTQG giai đoạn 2016 – 2020. Theo đó, 02 dự án thành phần (dự án cấp nước sinh hoạt nông thôn và dự án vệ sinh, môi trường nông thôn) của chương trình MTQG nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn được lồng ghép vào Chương trình MTQG xây dựng Nông thôn mới để tiếp tục thực hiện trong giai đoạn 2016 – 2020.
Tại tỉnh Thái Nguyên, thực hiện văn bản chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và PTNT, UBND tỉnh, Trung tâm Nước SH & VSMT NT đã xây dựng lộ trình chi tiết thực hiện Chương trình NS & VSMT NT giai đoạn 2016 – 2020, với mục tiêu đến năm 2020 có 95% dân số nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh, 70% dân số nông thôn được sử dụng nước sạch theo Quy chuẩn QCVN 02:2009/BYT của Bộ Y tế, 75% hộ gia đình nông thôn có nhà tiêu hợp vệ sinh và thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, giữ sạch vệ sinh môi trường bản, xã, 75% số hộ nông dân chăn nuôi có chuồng trại hợp vệ sinh, trong đó 50% chuồng trại được xử lý bằng hầm Biogas, 40% số xã được thu gom rác thải sinh hoạt, giảm thiểu tối đa ô nhiễm môi trường do chất thải, nước thải các làng nghề.
Sau một năm triển khai thực hiện cấp nước sinh hoạt nông thôn trong giai đoạn mới, đã có 87,3% dân số nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh từ các loại hình cấp nước nhỏ lẻ và tập trung, tương đương với khoảng hơn 711.000 người, tăng 2,3% so với năm 2015 và vượt 0,3% so với chỉ tiêu kế hoạch đề ra; 62,1% dân số nông thôn được sử dụng nước sạch theo Quy chuẩn QCVN 02:2009/BYT của Bộ Y tế, vượt 0,1% so với kế hoạch.
Để nâng cao chất lượng nước sinh hoạt cho nhân dân, Trung tâm đã tham mưu cho UBND tỉnh đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước nông thôn theo hướng huy động nhiều nguồn lực trong xã hội và áp dụng công nghệ mới bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước trong Chương trình MTQG xây dựng Nông thôn mới, vốn ngân sách tỉnh, vốn dân góp, vốn tài trợ của các tổ chức quốc tế và các doanh nghiệp.
Năm 2016, Trung tâm đã bàn giao và đưa vào sử dụng 4 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung tại xã Huống Thượng, huyện Đồng Hỷ, xã Tân Hương, huyện Phổ Yên,liên xã Ký Phú – Vạn Thọ, huyện Đại Từ, xã Bình Thành, huyện Định Hóa. Đến nay, Trung tâm trực tiếp quản lý, vận hành, khai thác 23 công trình, cung cấp nước sạch cho trên 17.000 hộ khách hàng. Công tác quản lý vận hành, khai thác nước sạch đảm bảo hoạt động ổn định, phát huy hiệu quả công trình, chất lượng nước đạt quy chuẩn của Bộ Y tế.
Cùng với việc sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ngân sách Nhà nước trong Chương trình MTQG xây dựng Nông thôn mới, Trung tâm chú trọng tham mưu cho UBND tỉnh tạo điều kiện tăng cường quan hệ với các tổ chức quốc tế để thu hút và tiếp cận nguồn lực đầu tư cho việc thực hiện chương trình.
Tiếp tục thực hiện Dự án “Cấp nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường dựa trên kết quả đầu ra (WASHOBA)” từ nguồn vốn tài trợ của Tổ chức Đông Tây Hội Ngộ, năm 2016, hoàn thành công tác nâng cấp mở mạng cấp nước sinh hoạt cho 3.626 hộ gia đình từ các công trình cấp nước sinh hoạt hiện có trên địa bàn tỉnh; tổ chức lớp tập huấn đào tạo nâng cao năng lực quản lý vận hành công trình cấp nước tập trung nông thôn cho các đối tượng làm công tác quản lý vận hành công trình trên địa bàn tỉnh. Thực hiện kết thúc Dự án “Chương trình hỗ trợ phát triển tổng thể về cấp nước sạch, xử lý nước thải và quản lý chất thải rắn tại các xã thuộc tỉnh Thái Nguyên” do Tổ chức EAST Việt Nam tài trợ. Đồng thời, Trung tâm đã hoàn thiện các thủ tục pháp lý, hoàn thành công tác rà soát các danh điểm đầu tư xây dựng để triển khai thực hiện Chương trình Mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả từ nguồn vốn vay Ngân hàng thế giới (RB-SupRSWS) giai đoạn 2016 – 2020.
Song song với công tác cung cấp nước sạch, vấn đề vệ sinh môi trường nông thôn cũng được chú trọng, thông qua việc tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia giữ gìn vệ sinh môi trường, giúp nâng cao nhận thức và hành động của người dân. Theo số liệu thống kế của Trung tâm, năm 2016, toàn tỉnh có 67% hộ gia đình nông thôn có nhà tiêu hợp vệ sinh; 67% hộ gia đình nông thôn có chuồng trại chăn nuôi hợp vệ sinh.
Bên cạnh đó, công tác truyền thông về NS & VSMT NT tiếp tục được đẩy mạnh, thường xuyên và liên tục đã làm thay đổi nhận thức của người dân, vừa phát huy nội lực trong nhân dân, vừa đẩy lùi một số tập quán lạc hậu; hiệu quả cấp nước và vệ sinh môi trường tăng lên rõ rệt; hiệu quả đầu tư đảm bảo theo hướng bền vững.
Từ những kết quả trên cho thấy, mặc dù không còn là Chương trình MTQG trọng điểm nhưng với sự nỗ lực của Trung tâm Nước SH & VSMT NT và sự quan tâm, chỉ đạo, tạo điều kiện của Sở Nông nghiệp và PTNT, UBND tỉnh và các Sở, Ban, ngành, địa phương trong tỉnh nên năm 2016 Chương trình NS & VSMT NT tỉnh Thái Nguyên đã thực đạt kết quả vượt kế hoạch đề ra.
Hải Huyền.
Những khó khăn trong hoạt động cấp nước sinh hoạt nông thôn
